XV. Trình Di

Triều Tống, có hai vị đại nho, họ là hai anh em. Anh tên là Trình Hiệu, em tên là Trình Di, lịch sử gọi họ là Nhị Trình. Học vấn và đạo đức của họ được các học giả đương thời coi trọng. Hai anh em tuy học vấn đều cùng uyên bác, nhưng tính tình thì không giống. Anh là Trình Hiệu đối với học trò rất nồng hậu, em Trình Di thì rất nghiêm khắc. Tuy là vậy, học trò theo học Trình Di rất nhiều vì nghiêm khắc có chỗ tốt của nó. Lúc đó, có hai người học trò, một người tên là Du Tạc, một người tên là Dương Thời. Hai người là bạn đồng song, lại hợp ý nhau. Lúc đầu, họ cùng theo học Trình Hiệu, họ rất được Trình Hiệu thưởng thức. Về sau, bất hạnh là Trình Hiệu mất, họ cảm thấy học vấn còn chưa đủ. Sau khi suy nghĩ kỹ lưỡng họ quyết định đi bái vọng Trình Di, mong được thâu làm đệ tử. Lúc đó chính là mùa đông, gió lạnh thấu xương, sắc trời xám xịt báo hiệu tuyết rơi. Mặc cho khí hậu ác liệt không ảnh hưởng gì đến lòng quyết tâm cầu học của họ. Gió lạnh xuyên qua quần áo mỏng manh khiến họ phải run rẩy, nhưng nghĩ đến được thấy học giả nổi danh thiên hạ là Trình Di thì lại hưng phấn lên. Họ đến giảng đường của Trình Di và do học trò dẫn vào. Trình Di tiếp họ và hỏi họ vài vấn đề về học vấn.
 
Du Tạc và Dương Thời đứng nghiêm trang ở hai bên cung kính trả lời. Vì Trình Di đã lớn tuổi, lại đã giảng nhiều rồi nên mệt mỏi. Một mặt nghe, một mặt nhắm mắt dưỡng thần. Bất tri, bất giác ngủ quên. Du Tạc và Dương Thời thấy tình cảnh ấy không biết làm sao cho phải. Họ nghĩ thầy chưa cho họ cáo lui, nếu cứ lui là vô lễ. Nếu muốn lui thì phải cáo biệt thầy nhưng thầy đang ngủ, làm sao đánh thức ? Do đó họ đứng yên đợi thầy tỉnh giấc.
Qua một lúc, Trình Di từ từ mở mắt, phát hiện hai thanh niên đứng trước mặt. Thấy là một chuyện ngoài ý muốn, thầm khen họ tôn sư trọng đạo, nhưng với tánh nghiêm khắc chỉ nói :
-Các người còn ở đây sao ? Tốt lắm mau về đi.
Hai người cáo từ ra cửa, mới biết tuyết đã tạnh, trên đường tuyết cao đến một thước. Biểu hiện của họ đã làm Trình Di cảm động, liền thâu họ làm học trò. Hai người sau này trở thành hai học giả nổi tiếng.