IX. Gia Đình Cam Chí.

1/Tiểu sử : Trong Thiền sử Trung Hoa ngoài gia đình Bàng Uẩn còn có gia đình Cam Chí gồm hai vợ chồng và một con gái cũng đều liễu ngộ. Cam Chí người Trì Châu (tỉnh An Huy ngày nay) học trò Nam Tuyền, ông tu tập Phổ Hiền hạnh nguyện.
2/Công án :
1-Cam Chí thấy Tuyết Phong tới vội đóng cửa lại và nói :
-Mời vào !
Tuyết Phong đứng ngoài dậu tre giơ tay phất cà sa một cái, Cam Chí lập tức mở cửa, vái lạy.
Cam Chí đóng cửa là có tâm phân biệt trong ngoài. Tuyết Phong phất tay áo là chỉ đã vào trong. Cam Chí hiểu được điều này nên vội vàng mở cửa vái lạy.
2-Cam Chí đặt một chén cháo trên bàn nói :
-Thỉnh thiền sư niệm kinh.
Nam Tuyền quay lại chư tăng, bảo :
-Cam Chí để một chén cháo trên bàn thỉnh đại chúng niệm kinh A Di Đà.
Cam Chí nghe rồi lạy mà lui ra.
Nam Tuyền vào bếp đập vỡ nồi.
Cháo có niêm tánh, tượng trưng sự bị trói buộc. Nam Tuyền đập vỡ nồi ám chỉ phá bỏ sự trói buộc.
3-Khi pháp nạn Hội Xương xảy ra, chư tăng ni bị buộc phải hoàn tục. Nham Đầu làm nghề chèo đò ở ven hồ, Cam Chí mời ông đến nhà độ hạ. Một hôm, Cam Chí thấy Nham Đầu đang vá áo, ông đến trước mặt Nham Đầu. Nham Đầu giơ kim vá áo lên dứ dứ như định đâm vào Cam Chí. Cam Chí hoát nhiên khai ngộ, cười ha hả trở về phòng, thay quần áo tử tế ra bái lạy Nham Đầu. Cô con gái nghe tiếng bố cười lấy làm lạ chạy ra hỏi :
-Bố cười chuyện gì thế ?
-Chuyện này con đừng hỏi.
Bà vợ chạy ra hỏi :
-Có chuyện tốt phải bảo cho mọi người cùng biết chứ !
Cam Chí bèn kể lại. Bà vợ là người lanh lợi nghe rồi liền ngộ, bèn nói :
-30 năm sau, có lúc uống nước, có khi bị nghẹn.
Ý nói có ngộ cảnh rồi thì phải luôn luôn tỉnh giác.
Nào ngờ cô con gái đứng bên cũng liễu ngộ , phê bình :
-Ai hay tánh mạng một người bị thượng toạ dùng một mũi kim đoạt mất.
Nhiều năm sau, thiền sư Linh Trác làm một bài kệ phê bình chuyện này như sau :

Chuyện này là sao ? Cả nhà Cam Chí ngộ được điều gì ? Nham Đầu giơ kim vá áo lên dứ dứ vào người Cam Chí là có ý gì ? Ông định vá cái gì ở Cam Chí vậy ? Có thể là Cam Chí còn chấp, còn sống trong tâm cảnh đối đãi dài ngắn, giầu nghèo, tăng tục, đúng sai v . v . như vạt áo bị rách thành hai mảnh. Dùng kim có thể vá hai mảnh rách liền lại thành một. Những đối đãi như hai mặt của một đồng tiền. Tất cả chỉ là một, một là tất cả.