Để viết một câu Hán văn giản dị ta viết 3 dòng :
-Dòng thứ nhất, ta viết 3 từ căn bản là chủ từ, thuật từ, thụ từ : S-V-O.
-Dòng thứ 2 ta viết những từ bổ túc cho thành phần trên. Thí dụ :
S - V - O
T E D - D N1 – N2
-Sau đó ta viết dòng thứ 3 thành một đường thẳng.
Thí dụ : S - T - D - V – N1 – N2
Nhưng đó chỉ là một câu đơn giản còn những câu phức tạp, có nhiều hành động thì lại khác.
Thí dụ :
Ta có : x = S1+V1+O1
y = S2+V2+O2
x và y nối với nhau bằng liên từ, ta phân biệt 2 trường hợp :
1-x và y không có liên lạc gì với nhau. Theo các sách văn phạm cũ người ta phân biệt 4 loại câu sau :
a-Câu bình liệt :
我 有 雨 衣 他 也 有 雨 衣
Ngã hữu vũ y tha dã hữu vũ y
Tôi có áo mưa, nó cũng có áo mưa.
Nhận xét:
1/Cũng là liên từ chỉ sự bình liệt
2/Ta có thể thay cũng bằng hoặc chỉ sự lựa chọn
3/Ta có thể thay cũng bằng tuy chỉ sự trái ngược
4/Ta có thể thay cũng bằng sau đó chỉ sự tiếp theo.
b-Câu chọn lựa :
或 者 我 去 或 者 他 去
Hoặc giả ngã khứ hoặc giả tha khứ
Tôi đi hoặc nó đi.
c-Câu tiếp theo :
我 先 到 Paris 然 後 到 London
Ngã tiên đáo Paris nhiên hậu đáo London
Tôi trước đến Paris sau mới tới London.
d-Câu trái ngược :
我 年 紀 雖 大 可 是 精 神 還 好
Ngã niên kỷ tuy đại khả thị tinh thần hoàn hảo
Tôi tuy lớn tuổi nhưng tinh thần còn mạnh.
2-x là quả, y là nhân.
Theo những sách văn phạm cũ, người ta chia ra 6 loại (xem trang 59), nhưng theo phương pháp mới thì chia ra làm :
Câu chính : không phụ thuộc vào đâu
Câu phụ : phải bổ túc cho câu chính.
Thí dụ :
我 回 得 晚 因 爲 下 雨
Ngã hồi đắc vãn nhân vi hạ vũ
Tôi về muộn vì trời mưa.
Câu chính : tôi về muộn
Câu phụ : vì trời mưa.
Nhận xét :
1- Vì là liên từ chỉ nguyên do.
2- Ta có thể thay bằng nếu chỉ giả thuyết.
3- Ta có thể chỉ thời gian. Thí dụ : Tối nay trời mưa, tôi về muộn.
4- Ta có thể chỉ không gian. Thí dụ : Ở Saigon trời mưa, tôi về muộn.
5- Ta có thể chỉ không gian và thời gian. Thí dụ : Tối nay ở Saigon trời mưa, tôi về muộn.
6- Ta có thể so sánh. Thí dụ : Mưa rơi trên đường phố như mưa rơi trong lòng tôi.
Những trường hợp trên đều là những điều kiện là chỉ những câu phụ.