XVIII. Nữ Hiệp Cách Mạng Thu Cận

Nữ sĩ Thu Cận là một tiên liệt; một nhân vật kiệt xuất trong lịch sử cách mạng Trung Hoa. Bà chỉ sống 33 năm, nhưng sự tích của bà đã được giới truyền thông chiếu cố. Có người viết tiểu thuyết có người quay thành điện ảnh.

Thu Cận hiệu là Khắc Hùng, nghe tên hiệu là biết bà tranh đấu cho nữ quyền. Điều này có liên quan đến gia thế. Cha bà là huyện trưởng ở tỉnh Phúc Kiến; tư tưởng rất mới. Ông không vì bà là con gái mà lơ là việc học, cho học sách cùng anh. Lại mời võ sư về dạy bà do đó bà văn võ toàn tài. Năm 22 tuổi bà vâng lời bố mẹ kết hôn với Vương Đình Quân, nhưng sau hôn nhân, vợ chồng sống với nhau không có hạnh phúc. Vương Đình Quân là một người thư sinh theo kiểu cũ, tại Bắc Kinh dùng tiền quyên một chức quan cứ thế mà sống cho hết đời, không có lý tưởng gì cả. Nhưng Thu Cận là một người trời sinh có tư tưởng cách mạng. Bà bất mãn quan niệm nam nữ bất bình đẳng trong xã hội, lại thống hận sự hủ bại của triều đình Mãn Thanh. Bà thưởng tỏ ý với bạn bè, đôi khi công khai đồng tình với cách mạng. Dần dần bà được cách mạng thưởng thức mời bà chính thức gia nhập vào đảng.
Không lâu bà quyết định ly hôn, sang Nhật du học.

Ngay chính lúc đó, Tôn Trung Sơn đang thành lập Đồng Minh Hội ở Nhật, Thu Cận cũng được mời tham dự. Từ đó bà hướng thân vì cách mạng. Tôn Trung Sơn thấy bà có óc tổ chức bèn phái bà về nước, làm hội trưởng Đồng Minh Hội tỉnh Chiết Giang, vận động cách mạng ở Giang Tô và Chiết Giang.
Thu Cận biên tập “Trung Hoa Nữ Báo”, bà chủ trương nam nữ bình đẳng và thường chỉ trích chính phủ. Lúc đó tại Thiệu Hưng có một vị đảng viên cách mạng tên là Dư Tích Lân là hiệu trưởng của Đại Thông Học đường chuyên đào tạo nhân tài cho cách mạng, và lấy trường học này làm cơ quan của cách mạng. Ông viết thư mời bà tham gia công tác giảng dạy. Thu Cận nhanh chóng nhận lời.
Đại Thông học hiệu do Thu Cận phụ trách, Dư Tích Lân có nhiều thì giờ để hoạt động tích cực cho cách mạng. Một ngày, tin tức truyền đến Dư tại An Khánh khởi nghĩa thất bại. Tuần vũ Ân Minh bị Dư Tích Lân giết chết và ông cũng tuẫn nạn. Thu Cận nghe tin không chịu được bèn triệu tập hội nghị bàn kế để báo thù cho Dư. Quân Thanh được tin vây kín Đại Thông Học đường. Thu Cận đã không làm thì thôi, mà làm thì làm cho tới chót, thống lãnh các đồng chí mở con đường máu. Nhưng vì ít người, hỏa lực yếu Thu Cận bị Thanh binh bắt. Tri phủ Thiệu Hưng là Quý Phúc hạ lệnh tra khảo bà, muốn bà khai danh tánh các đồng chí. Thu Cận không những không khai tên người nào còn khuyên các quan lại nhà Thanh theo cách mạng. Quý Phúc giận dữ, ra lệnh dùng trọng hình. Kềm Thu Cận vài lần để tra khảo bà bị ngất đi nhưng không khai một tên, sau cùng tri phủ sai mang giấy bút mời bà viết. Bà viết một câu :
 “Thu phong, thu vũ sầu sát nhân”
 (Gió thu, mưa thu làm buồn chết người ).

 Rồi không chịu viết thêm nữa.
Một sớm , Thu Cận bị chém ở Cổ Cán Đình. Một đời nữ kiệt hy sinh như vậy, nhưng trên lịch sử tên tuổi của bà không bao giờ mất.