XVII. Bà lão đốt am.

1-Có một bà lão dựng một am cỏ cung dưỡng một ông tăng trong 20 năm trời. Bình thời đều do một cô gái xinh đẹp tuổi đôi tám phục thị. Một hôm, bà lão muốn thử công phu tu tập của ông tăng bèn dặn cô gái khi mang cơm đến thì ôm lấy ông tăng coi phản ứng như thế nào ? Cô gái làm y như lời dặn và hỏi ông tăng :
-Thầy cảm thấy thế nào ?
-Giống như cây khô trên núi lạnh, giống như trời đông băng giá không chút hơi ấm.
Nghe cô gái thuật lại, bà lão bèn đuổi ông tăng đi và đốt trụi am cỏ, nói rằng :
-Ta đã phí 20 cung dưỡng một tên tục tử. Tu sĩ dĩ nhiên là không được gần nữ sắc, nhưng mà tu hành 20 năm mà một điểm từ bi cũng không có thì quả thật là một tên tục tử !
2-Sau khi bị bà lão đuổi đi, ông tăng đi khất thực ba năm, sau đó trở về xin bà lão cho nhập thất. Ít năm sau, cô gái cũng y theo lần trước ôm lấy ông tăng và hỏi :
-Thầy thấy thế nào ?
-Trời biết, đất biết, cô biết, tôi biết nhưng đừng nói cho bà lão biết.
Bà lão nghe được câu nói ấy rất mừng nói với ông tăng :
-Mừng thầy đã ngộ. Câu nói của ông tăng ở công án 1 chỉ sự thanh bạch, không nhiễm bụi trần là một vị Liễu Hạ Huệ khó kiếm. Câu nói trong công án 2 chỉ sự nội chứng. Trời biết, đất biết chỉ giác tánh thông linh, đừng nói cho bà lão chỉ không thể nói được.(đã ngộ tự tánh)